Τα Totems-φυτικά ή ζωικά- θεωρούνται γενικά πνευματικοί πρόγονοι, πνευματικοί οδηγοί ή ευεργέτες των ανθρώπων σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο. Κάποιες φορές επικαλύπτουν την προσωπικότητα του ατόμου ή της ομάδας κατά κάποιον τρόπο. Στην προχριστιανική εποχή συναντούμε στις μαγικές πρακτικές και στην κοσμοθέαση των Βόρειων Ευρωπαϊκών λαών (Σκανδιναβικών και Γερμανικών φύλων) εκφάνσεις της  Τοτεμικής μαγείας.

Η έκφραση των τοτεμικών δυνάμεων στη ζωή των ανθρώπων εκείνων γινόταν είτε μέσω των πνευμάτων βοηθών (φύλακες- οδηγοί) και κυρίως των Fylgjur (πληθυντικός του Fylgja) είτε μέσω των τοτεμικών πολεμικών σαμανιστικών προστατών. Σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη γύρω από τα Totems και τα πνεύματα-οδηγούς, το Fylgja δεν είναι μια ανεξάρτητη από το άτομο πνευματική οντότητα, αλλά μάλλον μια προβολή της προσωπικότητάς του. Ενώ ένας οποιοσδήποτε πνευματικός οδηγός επιλέγει το άτομο στο οποίο αφιερώνεται, το  Fylgja είναι κομμάτι του ατόμου. Η μορφή που παίρνει το Fylgja δεν ανταποκρίνεται σε ενδεχόμενα μαθήματα που καλείται να μάθει το άτομο, αλλά αποτελεί μια αντανάκλαση των έμφυτων χαρακτηριστικών του ατόμου στο οποίο ανήκει.

Οι παλιές Σκανδιναβικές και Γερμανικές παραδόσεις δεν διέθεταν την έννοια μιας ενοποιημένης ατομικής ψυχής, αλλά πίστευαν πως κάθε άτομο αποτελούνταν από ένα σύνολο ποικίλων στοιχείων. Το Fylgja από πολλές απόψεις είναι ο βαθύτερος ατομικός εαυτός, ο απογυμνωμένος από σύνθετες σκέψεις και συναισθήματα. Καθαρό από κοινωνικά επιβεβλημένα και επίκτητα μοτίβα και δομημένο στην ενστικτώδη φύση του ατόμου. Η ευημερία ενός Fylgja βασίζεται αποκλειστικά σ αυτήν του ατόμου στο οποίο ανήκει. Αν ένα Fylgja πεθάνει, αυτόματα πεθαίνει και το άτομο στο οποίο ανήκει. Όντας μη αυθύπαρκτο πλάσμα θα σβήσει με το θάνατο του ατόμου με το οποίο συνδέεται.

Το Fylgja για έναν μάγο είναι η μορφή με την οποία κάνει τα αστρικά του ταξίδια, ενώ για όλους τους ανθρώπους είναι η μορφή που λαμβάνει το πνεύμα τη στιγμή που εγκαταλείπει για πάντα το κορμί. Οι Θεοί σχετιζόταν πολύ συχνά με συγκεκριμένα ζώα, που άλλοτε ήταν Fylgjur άλλοτε όχι. Όπως για παράδειγμα ο Odin με λύκους, κοράκια και άλογα, ο Thor με κατσίκια, η Freya με γάτες και ο Freyr με αγριόχοιρους. Έτσι οι άνθρωποι που αφιέρωναν τις ζωές τους σε κάποιον Θεό υιοθετούσαν ως προσωπικό τους Totem το αντίστοιχο ζώο.

Σε πολλές γερμανικές πολεμικές κοινωνίες υπήρχε ένα ομαδικό πολεμικό τοτέμ, συνήθως λύκος ή αρκούδα, τα οποία θα δάνειζαν τη δύναμη και την αγριάδα τους στους πολεμιστές. Συχνά για να γίνει κάποιος δεκτός σε μια τέτοια κοινωνία θα έπρεπε να περάσει μόνος ένα διάστημα στην άγρια φύση. Στο διάστημα αυτό τρεφόταν με κυνήγι ή αρπαγή τροφής από κοντινούς οικισμούς. Ζούσε δηλαδή σαν αγρίμι και αυτό ήταν η αρχή της μύησης του στην πολεμική ομάδα.

Ο δεσμός με τον άγριο κόσμο δεν έγκειτο μόνο στη διαμονή εκτός των γεωγραφικών ορίων του πολιτισμένου κόσμου, αλλά και στην απαλλαγή από κάθε ηθική αναστολή. Μόνος νόμος που υπάκουε πλέον ήταν ο νόμος της ζούγκλας. Έτσι ο δόκιμος ζούσε μιμούμενος τον τρόπο που ζούσε το πολεμικό  Totem του. Όσο η προπόνησή του εξελισσόταν, η απομίμηση της άγριας ζωής ήταν περιττή μιας και πλέον ο δόκιμος ζούσε τη ζωή του θηρίου. Πλέον δε φορούσε τα συμβατικά ρούχα της κοινωνίας που προηγουμένως άνηκε αλλά τελετουργικά ρούχα από το τομάρι του ζώου Totem για να θυμίζει στους άλλους ανθρώπους πως πλέον είναι ένας ιερός κυνηγός που ζει πέρα από τις ανθρώπινες συμβάσεις. Η μύηση έχει ολοκληρωθεί.

Στην εποχή μας η σύνδεση με το Fylgja μας είναι κάτι που θα αφύπνιζε μέσα μας πολλά κοιμισμένα στοιχεία και αδρανοποιημένες ικανότητες. Είναι όμως και κάτι που χρειάζεται μεγάλη προσοχή καθώς οι δυνάμεις αυτές είναι ατίθασες και ο βολεμένος σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει συνηθίζει να ζει σε αρμονία μαζί τους. Είτε αποφασίσετε να συνεχίσετε να αρνείστε την ύπαρξή τους είτε αποφασίσετε να έρθετε σε επαφή μαζί τους, μην ξεχνάτε πως είναι κάτι που ήταν πάντα δικό σας, πάντα μέσα σας, κάτι που δεν μπορεί ν’ αλλάξει ούτε να εξαφανιστεί. Είναι εσείς!

Πηγές :

• Else Mundal. “Fylgjur – guardian spirits and ancestral mothers”. “Fylgjemotiva i norrøn litteratur” (Universitetsforlaget, Oslo, 1974). Retrieved June 1, 2019
• Turville-Petre, G. (1958). Dreams in Icelandic Traditions. Folklore Enterprises. pp. 93–11.
• Andrén, Anders; Jennbert, Kristina; Raudvere, Catharina (2006): Old Norse religion in long-term perspectives; The heroized dead. Nordic Academic Press. pp. 137–138.
•  Brink, Stefan (2008). The Viking World. London: Routledge. pp. 239. 
  ISBN 978-0-415-33315-3.
• “Bodvar Bjarke”. Nordisk familjebok. Retrieved June 1, 2019.
• Mundal, Else (1974). Fylgjemotiva i norrfin litterat. Oslo.
• “The Story of Howard the Halt – Icelandic Saga Database”. sagadb.org. Retrieved 2015-11-21.
• “Gísla Saga”. snerpa.is. Retrieved June 1, 2019
• Kershaw, Kris. 2000. The One-eyed God: Odin and the (Indo-)Germanic Männerbünde. p. 117 Ibid. p. 27. Völsunga Saga 8.
• Abram, David. 2010. Becoming Animal: An Earthly Cosmology. p. 77.

Όμορφα πράγματα γίνονται στον Ναό μας!

Μπορεί τελετές να μην γίνονται λόγω της κατάστασης που επικρατεί, όμως συνεχίζουμε να συναντιόμαστε κάπου στον κυβερνοχώρο κάνοντας πράγματα που γεμίζουν την ψυχή.Στην πρόσφατη μας ηλεκτρονική συνάντηση κουλουριαστήκαμε σε αναπαυτικές πολυθρόνες, πήραμε ανά χείρας τις κούπες με τα ροφήματά μας και κάναμε παρέα ένα ταξίδι όχι καβάλα σε σκουπόξυλα, αλλά σε λέξεις και εικόνες ιστοριών και παραμυθιών. Κλασσικοί, αλλά και σύγχρονοι, Έλληνες αλλά και ξένοι συγγραφείς μάς οδήγησαν σε ένα μαγευτικό μονοπάτι από το Samhain ως το Yule.

Οι μαγικές ιστορίες και οι μύθοι αποτελούσαν ανέκαθεν αναπόσπαστο μέρος της παγανιστικής παράδοσης, φέρνοντάς μας σε επαφή με τα αρχέτυπα και τις θεϊκές ουσίες του κόσμου. Και όντως έλαβε χώρα κάτι πραγματικά μαγικό! Όσοι ανέλαβαν να δώσουν υπόσταση στις ιστορίες αυτές με τη φωνή τους μεταμορφώθηκαν για λίγο μπροστά στις οθόνες μας σε κάτι …άλλο, παραμυθένιο! Και όλοι οι συμμετέχοντες κοινωνήσαμε αυτή την κατάθεση ψυχής. Και ίσως αυτό να είναι και βάση της μαγείας και της τελετουργίας.

Ευχαριστούμε θερμά τους: Έρικ Σμυρναίο και Δήμητρα Μπενίση που μας έδωσαν την άδεια να χρησιμοποιήσουμε τις υπέροχες ιστορίες τους!

Το Samhain των Κελτών

To Sahmain είναι ένα από τα τέσσερα μεγάλα φεστιβάλ Φωτιάς των αρχαίων Κελτών, ίσως το πιο σημαντικό, που σηματοδοτεί το τέλος του Καλοκαιριού και το πέρασμα στο σκοτεινό μισό του Έτους. Όλες οι συγκομιδές έχουν πλέον ολοκληρωθεί και ο βαρύς Χειμώνας είναι προ των πυλών. Μεγάλες φωτιές ανάβουν, γίνονται προσφορές και οι εορτασμοί κρατούν 3 μέρες και 3 νύχτες (σε κάποιες πηγές αναφέρονται 6 μέρες).

Οι Κέλτες ετοίμαζαν προσφορές τις οποίες άφηναν έξω από τα όρια των κοινοτήτων για να εξευμενίσουν ξωτικά και άλλα πνεύματα. Ενώ για να αποφύγουν να απαχθούν από τα αλλοκοσμικά  αυτά πλάσματα, οι άνθρωποι φορούσαν κοστούμια ζώων ή τεράτων, ελπίζοντας να τα ξεγελάσουν.

Τα τέρατα του Samhain

Μια από τις πιο εξέχουσες αλλοκοσμικές μορφές της περιόδου του Samhain είναι το Pukah (Pooka/Phouka) με τις πολλές του μορφές. Με άσπρη ή μαύρη γούνα, με μορφή αλόγου, κατσίκας, γάτας, σκύλου, κουνελιού ή και ανθρώπου που φέρει κάποια χαρακτηριστικά ζώου (ουρά ή αυτιά). Το πλάσμα αυτό μπορεί να φέρει καλή ή κακή τύχη στους ανθρώπους και δέχεται προσφορές από τη σοδειά τους.

Η Lady Gwyn, είναι το πνεύμα που ‘χει τη μορφή μιας ακέφαλης γυναίκας, ντυμένης στα λευκά που καταδιώκει νυχτερινούς περιπλανώμενους, έχοντας πάντα για συνοδεία ένα μαύρο γουρούνι. Αλλά και ο Dullahan το διαβολικό, συχνά ακέφαλο πνεύμα ενός άντρα, εντάξει, όχι εντελώς ακέφαλο, απλά το κεφάλι του δεν είναι στη γνωστή του θέση, αλλά το κουβαλάει παραμάσχαλα. Αυτός καβαλάει άγρια άλογα που πετούν σπίθες από τα μάτια τους και όπως ίσως μπορείτε να φανταστείτε είναι οιωνός θανάτου για όποιον έχει την ατυχία να συναντηθεί μαζί του. 

Αλλά αν νομίζετε πως ο κίνδυνος παραμονεύει μόνο τους περιπλανώμενους απατάστε. Μια ομάδα  αλλοκοσμικών πλασμάτων γνωστή ως Faery Host, όπως και τα Sluagh, κυνηγούν και απαγάγουν ανθρώπους και επιχειρούν να εισβάλουν στα σπίτια και να κλέψουν τις ψυχές των ενοίκων. 

Aπό το μεσαίωνα ως τώρα

Μπαίνοντας στο Μεσαίωνα οι Παραδόσεις και τα Έθιμα συνεχίστηκαν προσαρμοζόμενα στις ανάγκες των καιρών. Η φωτιές συνέχιζαν να ανάβουν για να προστατεύουν τις οικογένειες από μάγισσες και ξωτικά. Την εμφάνισή τους κάνανε γογγύλια σκαλισμένα, παραγεμισμένα με αναμμένα κάρβουνα και κρεμασμένα από νήματα σε ρόλο φαναριού, τα γνωστά Jack-o-lanterns που αργότερα στην Ιρλανδική παράδοση έγιναν οι γνωστές κολοκύθες.

Εκείνη την περίοδο ξεκίνησε η παράδοση του δείπνου των Προγόνων. Τη νύχτα του Samhain, η οικογένεια μαζευόταν στο τραπέζι και δειπνούσε συντροφιά με τους νεκρούς προγόνους, τους οποίους είχε προσκαλέσει να παρευρεθούν. Για το λόγο αυτό πόρτες και παράθυρα αφήνονταν ανοιχτά και αφηνόταν προσφορά τροφή και ποτό για τους νεκρούς.

Τον 5^ο αιώνα ο Πάπας επιχείρησε να μεταθέσει τη γιορτή στις 13 του Μάη και να την μετατρέψει σε γιορτή Αγίων και Μαρτύρων. Οι εορτασμοί της Φωτιάς παρέμειναν τον Οκτώβρη και Νοέμβρη χωρίς να χάσουν την αίγλη τους. Τελικά τον 9^ο αιώνα ο Πάπας επανάφερε τη γιορτή των νεκρών στην αρχική της εποχή ορίζοντας ως 1 Νοέμβρη ως την ημέρα των Αγίων Πάντων και τη 2 Νοεμβρίου ως την ημέρα των Ψυχών. Το 19^ο αιώνα Ιρλανδοί μετανάστες έφεραν τις παγανιστικές  παραδόσεις τους στον Νέο Κόσμο και σιγά-σιγά εδραιώθηκε να γιορτάζεται τη νύχτα της 31ης Οκτώβρη το Halloween.

Όταν αναφερόμαστε στη βραδιά του Halloween πλέον, το μυαλό μας πάει σε γλυκά, κολοκύθες, τρομακτικούς μασκαράδες που επισκέπτονται τα σπίτια και έναν αέρα μαγείας και θανάτου να πλανάται τριγύρω. Το λεγόμενο trick or treat (πείραγμα ή κέρασμα) έχει τις ρίζες του στο έθιμο του souling.

Trick or Treat ή Souling ;

Παιδιά και φτωχοί γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας και λέγοντας προσευχές για τις ψυχές και ευχές για τους νοικοκύρηδες, αυτό ήταν το souling!   Αναφορές υπάρχουν για το έθιμο αυτό από τη μεσαιωνική Βρετανία έως και το 1930 σε Καθολικούς και Προτεστάντες και σε κάποια μέρη (όπως στο Sheffield και το Cheshire) συνεχίζει ακόμη και σήμερα. Ενώ στο Lancashire και την βορειοανατολική Αγγλία το γλύκισμα είναι γνωστό ως Harcake. Στις μέρες μας το έθιμο προσφοράς κέικ τη νύχτα των ψυχών υπάρχει στην Πορτογαλία (Pao-por-Deus) και στις Φιλιππίνες (Pangangaluwa).

Τι θα λέγατε για ένα γλύκισμα με φρούτα του δάσους και ξηρούς καρπούς, καρυκευμένο με κανέλλα, τζίντζερ και μοσχοκάρυδο; Ίσως να μην ακούγεται και τόσο εντυπωσιακό όσο μια κολοκυθόπιττα, όμως αυτά τα γλυκίσματα, που τα ονομάζουνε soul cakes (κέικ των ψυχών) έχουν εξίσου εξέχοντα ρόλο στη γιορτή αυτή.

Υπάρχουν αρκετές ιστορίες σχετικά με την προέλευση του εθίμου των soul cakes. Κάποιοι υποστηρίζουν πως το έθιμο αυτό χάνεται πίσω στον χρόνο ως την εποχή των Δρυϊδών. Τότε τα γλυκίσματα αυτά ψηνόταν γύρω από τις φωτιές του Samhain και αποτελούσαν μέρος ενός είδους κλήρωσης, όποιος τύχαινε το καμένο κέικ θα πέθαινε το ερχόμενο έτος. Άλλοι λένε πως χρησίμευαν ως προσφορά στα ταραχοποιά πνεύματα που τριγυρνούσαν την εποχή αυτή του έτους που το πέπλο μεταξύ των δύο κόσμων είναι ιδιαιτέρως λεπτό.

Όπως και να ‘χει, αυτό που γνωρίζουμε στα σίγουρα είναι πως τα soul cakes υιοθετήθηκαν τον 18^ο αιώνα από τη Χριστιανική Εκκλησία. Αφού τα ευλογούσαν τα δίνανε σε φτωχούς ταξιδιώτες που τύχαινε να περάσουν από τοπικά μοναστήρια. Άλλες πηγές αναφέρουν πως τα soul cakes δίνονταν τη νύχτα των Ψυχών ως προσφορά στους επαίτες περιμένοντας από εκείνους να πουν μια προσευχή για τη συγχώρεση των ψυχών των νεκρών της οικογένειας. Ενώ σε κάποια μέρη δινόταν ως κέρασμα στους διασκεδαστές που τριγύριζαν μασκαρεμένοι τη βραδιά εκείνη.

Το έθιμο του souling συνοδευόταν συχνά και από άλλα έθιμα όπως την επίσκεψη σπιτιών με σκαλισμένες κολοκύθες σε ρόλο φαναριού (που αντιπροσώπευαν την ψυχή των νεκρών παγιδευμένη στο καθαρτήριο) και φορώντας μαύρους μανδύες  ή κοστούμια μαγισσών, φαντασμάτων και σκελετών. Μεγάλες φωτιές ανάβανε στην ύπαιθρο (κάτι που συσχέτιζαν πάλι με το καθαρτήριο). Κεριά  ανάβαν μεταξύ 11 και 12 τα μεσάνυχτα ανεβαίνοντας στους λόφους για να καθυστερήσουν τις μάγισσες από το να συγκεντρωθούν στα δάση για τις οργιαστικές τελετές τους. Κεριά ανάβανε και στα παράθυρα των σπιτιών μια ώρα πριν τα μεσάνυχτα, αν κάποιο κερί έσβηνε ή καιγόταν πριν τις 12 τότε το κακό παραμόνευε.

Στην Ιρλανδία έχουν το Barmbrack, ένα κέικ με φρούτα και ξηρούς καρπούς που ίσως μοιάζει περισσότερο με γλυκό ψωμί. Το έθιμο θέλει να παραγεμίζουν το κέικ δαχτυλίδια, μπιζέλια (ή φασόλια) και νομίσματα  και  μικρά κομμάτια ύφασμα. Κάθε μέλος της οικογένειας λαμβάνει ένα κομμάτι. Το νόμισμα σημαίνει πλούτο, το μπιζέλι υγεία, το δαχτυλίδι γάμο και το ύφασμα φτώχεια.

Practical Magic ή έστω για να μυρίσει το σπίτι!

Θα λέγαμε πως αυτό το μικρό αυτό νόστιμο στρογγυλό γλυκό με φρούτα και καρπούς δένει παγανιστικές και Χριστιανικές παραδόσεις, Samhain και All Souls. Τα soul cakes φτιάχνονταν παραδοσιακά ως προσφορά στις ψυχές των νεκρών έχοντας σε κάθε περιοχή διαφορετικά ονόματα και σχήματα, με φρούτα ή χωρίς και με ό,τι αλεύρι διέθετε κάθε μέρος. Παραθέτω τη συνταγή που μου άρεσε περισσότερο για όσους λιχούδηδες ή τολμηρούς θέλουν να πειραματιστούν!

 Υλικά για soul cakes

• 3/4 κούπας φρούτα του δάσους
• 1/2 κούπα χοντροκομμένα φουντούκια
• 1 κούπα καστανή ζάχαρη
• 1 κούπα καυτό δυνατό μαύρο τσάι ( Earl Grey)
• 1 μεγάλο αυγό
• 4 κ. σούπας βούτυρο λιωμένο
• 1 πρέζα μοσχοκάρυδο
• 1 κ. γλυκού κάρδαμο
• 1 κ. γλυκού κανέλα
• ½ κ. γλυκού τζίντζερ σκόνη
• 1 πρέζα αλάτι
• 2 ½ κούπες φαρίνα που φουσκώνει μόνη της

Οδηγίες:

Συνήθως διακοσμούνται με έναν σταυρό χαραγμένο στο επάνω μέρος τους ή καμωμένο από φρούτα ή γλάσο. Αν προτιμάτε βέβαια μπορείτε να σχηματίσετε κάποιο άλλο σύμβολο όπως το πεντάκτινο αστέρι ή τη σπείρα ως πορεία της ψυχής.

Εδώ κάπου θα σας αφήσω για να ψήσω τα μαγικά μου cakes, να σκαλίσω την κολοκύθα μου και ετοιμάσω έναν βωμό για τους Προγόνους! Το κερί που θα καίει τη νύχτα της παραμονής του Samhain στο παράθυρό μου δε θα ‘ναι για να διώχνει μακριά τις μάγισσες και τα ξωτικά, αλλά για να φωτίζει το δρόμο των Ψυχών που έχω προσκαλέσει και των Πνευμάτων που θα χορέψουν μαζί μου εκείνη τη μαγική ώρα!

Πηγές:

• Mary Mapes Dodge St.Nicholas Magazine
• Simoons, Frederick J. (1998). Plants of Life, Plants of Death
• Carmichael, Sherman (2012). Legends and Lore of South Carolina. The History Press.
• Hood, Karen Jean Matsko (1 January 2014). Halloween Delights. Whispering Pine Press International. 
• Mosteller, Angie (2 July 2014). Christian Origins of Halloween
• Ditchfield, Peter Hampson. Old English Customs Extant at the Present Time
• Rogers, Nicholas Halloween: From Pagan Ritual to Party Night
• Eason, Cassandra The Mammoth Book of Ancient Wisdom
• Morton, Lisa Trick or Treat: A History of Halloween
• Smith Julia Fairs,feasts and frolics: customs and traditions in Yorkshire    
• Clifton D.Bryant, Dennis L. Peck Encyclopedia of Death and Human Expererience.
• Transactions of the Historic Society of Lancashire and Chesire Vol 4
• Samhain: Rituals, Recipes and Lore for Halloween. Diana Rajchel
• The Pagan Mysteries of Halloween. Jean Markale
• Trick or Treat: A History of Halloween. Lisa Morton
• Celtic Gods and Heroes

«Το πιο τρομακτικό κομμάτι δεν ήταν πως η Llorona ήταν ένα τέρας ή πως θα έρθει αν καλέσεις το όνομά της τρείς φορές στο σκοτάδι ή πως θα μπορούσε να έρθει στο δωμάτιό σου τη νύχτα και να σε σύρει από το κρεββάτι σου όπως έκανε με τα δικά της παιδιά. Είναι πως κάποτε υπήρξε ένα άτομο, μία γυναίκα, μία μητέρα. Και τότε, σε μια στιγμή, εν ριπή οφθαλμού ήταν ένα τέρας.»  

~Jaquira Diaz

Οι πρώτες ακτίνες του ήλιου χάιδεψαν το πρόσωπό μου καθησυχαστικά. Όλα ήταν απολύτως φυσιολογικά ή μήπως όχι. Τι απέγινε εκείνη η γυναίκα με το μακρύ μαύρο δαντελωτό φόρεμα και τα μεγάλα υγρά μάτια; Ω! εκείνα τα μάτια τα γεμάτα θλίψη και οργή! Εκείνη η γυναίκα μπορούσε να καθηλώσει οποιονδήποτε με εκείνο το βλέμμα.

Θυμάμαι βρισκόμουν στο δάσος, έκανε κρύο και έχει υγρασία. Το έδαφος ήταν υγρό και κάπου κοντά ακουγόταν το κελάρυσμα ενός ποταμού. Πώς να είχα άραγε βρεθεί εκεί μονάχη μέσα στην άγρια νύχτα, Οκτώβρη μήνα; Μπροστά μου η καταχνιά έπεφτε παντού σχεδόν απειλητικά. Μια παιδική φωνή αντήχησε μέσα από τα δέντρα. Παράξενο μου είχε φανεί μέσα στο όνειρό μου, αλλά ξέρετε τώρα πως είναι τα όνειρα, έχουν τη δική τους λογική. Και ακριβώς αυτή η παιδική φωνή λειτούργησε σα συναγερμός. Έσφιξα τις γροθιές μου και ξεροκατάπια, αλλά συνέχισα να προχωρώ ίσα μέσα από την καταχνιά.

Η αίσθηση του κρύου και της υγρασίας κατέκλισαν όλη μου την ύπαρξη, σχεδόν πονούσα από το κρύο. Η καρδιά μου βούλιαξε σε μια απέραντη θλίψη. Αναρωτήθηκα τι μου συνέβη, γιατί ένιωθα έτσι. Δεν υπήρχε κανένας απολύτως λόγος για να νιώθω θλίψη. Ω! τι αβάσταχτο συναίσθημα. Θα μπορούσα να πεθάνω! Κάθε επιθυμία για ζωή γλίστρησε θαρρείς από μέσα μου. Θα πεθάνω… σκέφτηκα και ξεκίνησα να βαδίζω προς τα εκεί από όπου ακουγόταν το κελάρυσμα του νερού. Οι γροθιές μου σαν να παρέλυσαν, τα χέρια μου κρέμασαν στο πλάι. Δεν μ ένοιαζε τίποτα πιά… είχα παραδοθεί σε ό,τι κι αν ήταν αυτό που είχε κυριεύσει το δάσος. Θα πέθαινα!

Ένιωσα ένα χέρι παγωμένο και οστέινο να μ’ αγγίζει στον ώμο. Παρέλυσε όλο μου το κορμί. Το ποτάμι στα αριστερά μου με καλούσε, θα βυθιζόμουν μέσα του. Σχεδόν χωρίς να καταλάβω το πώς, στράφηκα να αντικρίσω σε ποιόν άνηκε το χέρι. Μαύρο δαντελένιο βέλο κάλυπτε το πρόσωπο της. Το δέρμα της ήταν σχεδόν διάφανο και τα κόκαλα ξεχώριζαν κάτω από αυτό. Ήταν πανέμορφη! Τα μάτια της μιλούσαν με το δικό τους τρόπο και λέγανε λόγια οργής και αβάσταχτου πόνου. Τα ‘χα χάσει. Ήθελα να της μιλήσω. Φοβόμουν με κάθε μου κύτταρο αλλά κάτι άλλο μέσα μου μαγνητιζόταν από τα τρομερά της μάτια.

Ξάφνου εκείνη έβγαλε μια τρομερή κραυγή, κάτι μεταξύ λυγμού και θρήνου, ο χρόνος σταμάτησε και πριν προλάβω καλά-καλά να καταλάβω τι μου συνέβη με τύλιξε το απόλυτο σκοτάδι. Όμως τώρα πια δεν υπήρχε πουθενά ο τρόμος. Και … ναι ήταν ζεστά. Το φως άρχισε να διαλύει το σκοτάδι. Άνοιξα τα μάτια μου, ήμουν στο κρεββάτι. Ήταν πρωί. Έφτιαξα καφέ και έβαλα μουσική. Η τρομερή γυναίκα με το βέλο δεν έλεγε να αφήσει τη σκέψη μου.  

Τότε άρχισα να προσέχω τι έλεγε ο στοίχος του τραγουδιού που ακουγόταν. Η Llorona (Γιορόνα)! Μα βέβαια! Η γυναίκα που θρηνεί! Ξάφνου όλα ξεκαθάρισαν στο μυαλό μου. Ψες το όνειρό μου με οδήγησε σε αυτήν! Ήξερα τι έπρεπε να κάνω, θα έγραφα κάτι για εκείνην.

Η Llorona είναι ένα πνεύμα, ένα φάντασμα της νοτιοαμερικανικής κουλτούρας και μοιάζει αρκετά με τις Banshees (Μπάντσιζ, στον ενικό Μπάντσι) της Ιρλανδίας και άλλων περιοχών με Γαελική παράδοση. Έχει όμως και πολλά κοινά και με τη Λάμια της Ελληνικής παράδοσης, τη  Βασίλισσα της Λιβύης και κόρη του Ποσειδώνα, η οποία απέκτησε παιδιά με το Δία και γι’ αυτό η Ήρα από τη ζήλια της τα σκότωσε. Έκτοτε μεταμορφώθηκε σε δαίμονα που τριγυρνάει άυπνο από τον πόνο και τη θλίψη και σκοτώνει παιδιά άλλων γυναικών.

Η Llorona τριγυρνάει σε περιοχές με έντονο το υδάτινο στοιχείο και θρηνεί για τον χαμό των παιδιών της από πνιγμό. Σε μια τυπική εκδοχή του μύθου, το πνεύμα αυτό άνηκε σε μια πανέμορφη κοπέλα, τη Μαρία, η οποία αποκτά δύο παιδιά από τον ευκατάστατο σύζυγό της, ο οποίος όμως την απατά. Εκείνη σε μια έκρηξη ζήλιας και εκδικητικότητας πνίγει τα παιδιά τους στο νερό και μόλις συνειδητοποιεί την πράξη της το μετανιώνει, αλλά είναι πλέον αργά για να τα σώσει και πνίγεται και η ίδια. Όμως δεν γίνεται δεκτή στη μεταθανάτιο ζωή χωρίς τα παιδιά της και έτσι εγκλωβίζεται μεταξύ των δύο κόσμων ψάχνοντας για τα παιδιά της και θρηνώντας. Κάποιοι ισχυρίζονται πως έχει τη δύναμη να παρασέρνει παιδιά και να τα πνίγει ή πως επιτίθεται σε άπιστους συζύγους. Για το λόγο αυτό βάζουν ξύλινους σταυρούς πάνω από τις πόρτες των σπιτιών  τους, για να προστατεύονται από το πνεύμα αυτό.

Ενώ οι ρίζες του μύθου της Llorona χάνονται στην προ-Ισπανική λατινική Αμερική, οι πρώτες γραπτές αναφορές σε αυτήν γίνονται μέσω της έκδοσης ενός σονέτου του 19^ου αιώνα, από τον Μεξικανό ποιητή Manuel Carpio. Στο ποίημα δεν υπάρχει καμμιά αναφορά σε παιδοκτονία. Σε αυτό η Llorona είναι το φάντασμα μιας γυναίκας με το όνομα Rosalia, η οποία δολοφονήθηκε από τον σύζυγό της.

Παρόλο που το ποίημα αναφέρεται σε μια ερωτική ιστορία, έχει συνδεθεί περισσότερο με το θάνατο, του νεκρούς, τη θλίψη και τον πόνο της απώλειας που ριζώνει στη ψυχή. Έτσι συνηθίζεται να ακούγεται στη γιορτή Dias de los Muertos (Ημέρα των Νεκρών) των λατινοαμερικάνικων χωρών που συνάδει με το Sahmain των Wiccans και τη Γιορτή των Αγίων Πάντων των Καθολικών ή το Halloween των Χριστιανών γενικώς. Η Llorona απεικονίζεται συνήθως ως γυναίκα ντυμένη στα ολόλευκα ή ολόμαυρα και καλυμμένη με βέλο να τριγυρνάει σε μέρη που το νερό δεσπόζει ή σε νεκροταφεία.

Σταματάω να γράφω και χαμογελάω. Ναι, έχει ικανοποιηθεί Εκείνη. Το νιώθω…Έκανα αυτό που ζητούσε από μένα.

 Πηγές:

• Wikipedia
• La Llorona -Manuel Carpio
• Ordinary Girls -Jaquira Diaz

Η κάθοδος τη Ινάννα είναι ένας μύθος με πολλές εκδοχές και ερμηνείες σε πολλά επίπεδα. Όπως άλλωστε και κάθε μύθος που σέβεται τον εαυτό του. Πέραν από την προφανή σύνδεση του μύθου αυτού με τον ετήσιο κύκλο της γης και τη γονιμότητά της, ήθελα να μείνω σε μια πιο προσωπική-γυναικεία προσέγγιση αυτού.

Διάβαστε περισσότερα “Η κάθοδος της Ινάννα”